ORSİAD: Hakan Bey’e sormak istiyorum; 2015 yılında Orman Bakanlığı ile neredeyiz, sektörde neredeyiz. Ne kadar MDF, ne kadar parke ürettik?
Hakan Zengin: 2015 yılını değerlendirirken birkaç açıdan bakmak lazım. Bir tanesi kapasite kullanım oranları olarak 2015 yılında %80 – 90 oranında bir kullanım gerçekleşti. Dolayısıyla ciddi bir odun tüketimi talebi her sene olduğu gibi bu sene de artarak devam etti. Bir önceki yıla göre daha fazla odun talebi gerekti. Buna mukabil OGM’den gelen rakamlar bizim rakamlarımızın %40’ını bile karşılamıyor. Şu anda rakamlara bakıldığında kışın sert ve uzun geçmesi, üretimin beklediğimizin altında olması bu konuda etkili. Şu anda sektörümüz 11 Milyon m3 üretim yapıyor ve 11.5 Milyon m3 toplam kapasitesi var. Buna mukabil bize ulaşan rakamlarda 2016’da devreye girecek kapasitelerle 2 Milyon m3 daha ilave bir kapasite gelecek. Dolayısıyla OGM bu artan kapasitelere karşı ciddi bir üretim artışı yapması gerekiyor. Şu anda bizim elimizdeki verilere göre baktığımızda 9.5 Milyon ton endüstriyel odun ihtiyacımız var bunun OGM’den alınan rakamı 3.7 Milyon ton.
ORSİAD: Türkiye’nin MDF üretim miktarı ne kadar? Fabrikalarımız ne kadar üretibiliyor.
Hakan Zengin: Biz şu anda levha üretiminde Avrupa’nın birincisiyiz, MDF üretiminde 1., Yonga levhada 2. durumdayız. Dünyada parke de dahil olmak üzere bu alanlarda dünya üçüncüsüyüz. Baktığımızda dünyada özellikle MDF üretiminde söz sahibi bir ülke haline geldik. Birkaç yıl öncesine göre MDF’nin kullanım alanları ve oranları da arttı.
Eskiden mobilya ihracatı söz konusu değilken 2014 yılında 1.9 Milyon Dolar, 2015 yılında ilk 7 ay için 2 Milyon Dolar olarak gerçekleşti. Yani hem ihracatı hem üretimi artan bir sektör.
2015 yılı odun hammaddesi yüzünden sıkıntılı geçti çünkü odun maliyetleri %66 arttı. Bizim maliyetimizin en büyük payını %51 civarında oluşturan hammaddenin artışı karlılıkları olduğu gibi aldı götürdü. Buna artı olarak da kur zararları eklendi. Bununla birlikte sektör üretim kapasitesi olarak ciddi bir kapasiteye sahip oldu ancak odun hammaddesindeki %60’a yakın artış yüzünden karlı bir yıl olmadı diyebiliriz. Fakat sektör üretim kapasitesi olarak büyümeye devam etti.
Rusya’nın bizimkinin 83 katı ormanlık alanı var. 102.4 km2’lik bir alanı var. Rusya 1. Sırada dünyanın en zengin orman alanına sahip. %45’lik bir ormanlık alanı var. Türkiye’nin ise %27.7 ama verimli kısmı bu oranın yarısı yani %13.5 civarında. Burada söylemek istediğim; 40 Milyon m3 üretim var ve bu alanda dünya birincisi ama onların ormanlık alanlarının verimlilik oranı %7 civarında. Demek ki bu orana rağmen Çin bunu başarabiliyor.
ORSİAD: Hakan Bey 2016 yılından neler bekliyorsunuz? Şunu da sormak isterim örenğin Çin ve Almanya gibi ülkeler hammaddeleri devlet güvencesiyle yurt dışından alarak %30 maliyette uygunluk sağlıyor. Yonga Levha sektörü olarak hammadde alımı devlet güvencesiyle yapılabilir mi?
Kenan Akyüz: Burada araya girmek istiyorum. Ülkemizin gerçekleri var. Almanya gibi bir Avrupa ülkesi ve Rusya ile kıyaslanıyoruz. Türkiye iklim konusunda bir geçiş noktası bu durumda aynı şartlarda değiliz haksızlık etmeyelim. Çünkü onlar tarlada bahçede ağaç üretimi yapıyorlar. Biz de arazi şartları malum, %60-70 oranında meyilli.. Buna ek olarak onlar mekanizasyonla iş yapıyorlar, biz orman köylüsüyle çalışmak zorundayız. Satış bedelinin %7 sini orman köylüsüne veriyoruz. Avrupa’da bu oran %15’i, dünyada %20’yi geçmiyor. Verdiğimiz fiyatlar belki pahalı ama Türkiye’nin de gerçekleri böyle. Orada harcayacak yer bulamıyorlar burada zoru zoruna ürettiğimiz bir materyal var.
OGM olarak şuna inanıyoruz; biz bu sektörü dinliyoruz ve tabii ki özel sektör gibi çalışmamız mümkün olmuyor. Ama OGM bu noktada ciddi yol aldı. Tavsiyelerinizi de bekliyoruz.
Hakan Zengin: 2016 yılı için beklentimiz üretim anlamında bu hız aynen devam eder. Yeni yatırımlarımız var. 2 Milyon m3 daha ilave kapasitenin devreye gireceğini söyleyebiliriz.
ORSİAD: Hakan Bey bu noktada sormak isterim; bu artım OGM’ye danışılarak mı yapılıyor?
Hakan Zengin: Aslında OGM’ye başvurulsa bu kapasitelerin %10 u olmazdı. Şu anda onlara sorup yapılsa zaten bir tesis 1-1.5 yılda devreye giriyor, aktif hale gelene kadar 2 yıl geçiyor. Böylesi yatırımlar başladığında, buralara nasıl malzeme tedarik edebiliriz diye düşünmesi gereken OGM olmalı. Yani onlar bize gelmeli, biz onlara değil.
Bizim burada ülkemizin orman kaynakları verimli üretimde değil. Piyasalarda değişiklik yapılması lazım. Türkiye ormanları şu andaki kapasitesinden çok daha fazla güce sahip. Biz bu gücün altında yatırım yapıldığına inanıyoruz. Daha fazla üretim yapılabilir diye düşünüyorum. Dünyanın en büyük orman kaynağı sıralamasında Rusya Brezilya Kanada ve ABD geliyor. Türkiye bu orman varlığını daha iyi artırabilirdi maalesef arazi yapısı yüzünden orman yollarının çok ciddi yatırım ihtiyacı olduğundan dolayı bu gerçekleştirilememiş.
ORSİAD: Yani Hakan Bey, OGM özel sektör gibi işletemiyor mu ormanları? Böyle diyebilir miyiz?
Hakan Zengin: Arazi şartlarından dolayı kaynağın daha yüksek olduğuna inanıyorum. Kuşbakışı baktığımızda ormanlarımız, bizim mevcut kapasitemizin 5- 10 katını karşılayabilecek bir verime sahip. Yeter ki yollar yapılsın imkânlar genişletilsin. Tabii bunun yanında Türkiye de ciddi bir israf var. Örneğin endüstriyel odunun yakıldığını biliyoruz. Dolayısıyla levha sektörünün bu kadar verime ulaştığı bir noktada bunların yakılmaması lazım. Hiçbir ülkede bunları görmüyoruz, odun yakılmıyor. Ayrıca köylüye dağıtılan odunlar da var. Bunları çıkıp da, kuşbakışı bakıldığında söylüyorum bunu. Tabii bu kadar engellere zorluklara rağmen artırarak geliştirdiğiniz bir kapasite olduğunu da görüyoruz ve bu noktada OGM’ye de teşekkür etmek isteriz.
2016 yılına bakacak olursak, Bursa, Adapazarı, Kastamonu ve Antalya’da proje aşamasında yatırımlarımız var. Dolayısıyla 2016 odun hammaddesi açısından ciddi bir savaşım yılı olacaktır. Yüksek kapasiteli şirketler olsun, düşük kapasiteli şirketler olsun tahminen bir duruş göstermek zorunda kalabilirler. Çünkü gelecek kış da zor geçecek. Aynı zamanda 2016 yılında kur verilerini de göz önüne alırsak geri gitmeyeceğini söyleyebiliriz. Kasım’dan sonraki siyasal durumu da öngörerek çok daha iyi olmayacağını söyleyebiliriz.
Dernek olarak bu yatırımlar yapılabilir mi derseniz, levha üretimine ciddi anlamda katkı sağlayabileceğimizi düşünüyoruz. Uzun bir süre Rus ormanlarında çalıştım, orada milyonlarca ton odunun ormanda çürümeye terkedildiğini gördüm. Bunlar böcek ve mantarlaşma yapıyor ve ormanı yok etme tehlikesiyle karşı karşıya. Dolayısıyla bu fazla ürünlerin bizim gibi ülkelere verilmesi gerekiyor. Bunun sağlanması yönünde bir yapılanmaya gidilebilir.
ORSİAD: Hakan Bey longa levhacılar sektörü olarak sizce en önemli sorun nedir ve çözüm önerilerinizi öğrenebilir miyiz?
Hakan Zengin: Kenan Bey’le aynı fikirdeyim. Evet, hammadde temini konusunda sıkıntımız var. Hem pahalı temin ediyoruz hem de tükenen bir kaynaktan temin ediyoruz. Orman varlığı dünyada da azalıyor.
Finansal sorunlar da var. Burada ciddi bir riski üzerimizde taşıyoruz. Fabrika sahipleri, üreticiler olarak bizim sattığımız kişiler de risk taşıyor. Onlar da kendi sattıklarına artı vade yapıyor bu da maliyeti artırıyor.
Sektör gerçekten karsız bir sektör, bunu kapasiteyle aşmaya çalışıyor. Büyüme var ama büyük fabrikalara baktığınızda işçilik maliyetleri çok yüksek değil karımızı daha fazla artırmak için kapasite yükseltmek durumuna gitmişiz. Çünkü malin piyasadaki değeri belli. Sizin yapabileceğiniz tek şey düşey karlılıkta oynamaktır. Sektörün en büyük sorunu karsızlık. Karsız sektörlerde bunu dejenere edecek bir gurup çıkabiliyor.
Çözümlenmesi için de sektörün kapasitelerle karlılığı artırması gerekiyor. Vadeyle dönen bu sistemin de bir an önce çözülmesi gerekiyor.
ORSİAD: Hakan Bey, o halde şunu da sormak isterim: Hem kapasiteleri tam anlamıyla kullanamıyoruz, ihracat yetersiz diyoruz ama % 20 daha büyüyelim ama iç piyasada öyle bir ihtiyaç yok. Bu daha ileriye yatırım olarak mı yapılıyor?
Hakan Zengin: Kapasiteyle karlılığı artırmaya çalışıyoruz. Lokasyonlar değişmeye başlıyor. Hatta yurt dışında yatırımlar yapılmaya başlandı. Şu andaki büyük oyuncular Rusya’da, Tataristan’da yatırımlar yapıyor. Bu döneme girmiş durumdayız.
