ORSİAD: Kenan Bey 2015 yılının değerlendirmesini alabilir miyiz?
Kenan Akyüz:
Çok değerli katılımcılarımız OGM ve şahsım adına sizleri saygıyla selamlıyorum. Ankara’da yaşanan vahim olayı kınayarak sözlerime başlamak isterim. Hepimiz çok üzgünüz..
OGM açısından baktığımızda öncelikle 2014 yılından başlarsak gerek üretim gerek satış noktasında tarihinin en büyük rakamlarına ulaştığımız bir dönemdi.
2015 yılına geldiğimizde, 2014 yılının daha üzerinde rakamları hedeflemiştik. Geldiğimiz şu gün itibariyle rakamsal verilere baktığımızda OGM geçen yılın da üstüne çıkmayı başardı.
Biliyorsunuz ki ülkemizdeki orman varlığının %99.9 u devlete aittir. Dolayısıyla ormanlardan üretimi gerçekleştiren ve sektörün hammaddesi olan odunun tek kaynağı devlet. Özel sektörün katılımı çok az. Bu anlamda OGM geçmiş yıllardan beri koruma ve kullanma dengesi çerçevesinde ormanlardaki odun üretimini artırmaya azami gayret gösteriyor. Tabii ki bize burada yön veren sektördeki gelişmeler. Sektörün hammaddeye ihtiyacı arttıkça biz de odun üretimini artırmaya devam edeceğiz. Çok bariz bir örnek verecek olursak;
2003 yılında 7 Milyon m3 endüstriyel odun üreten OGM, 2014 yılı sonu itibariyle 15 Milyon m3 rakamına ulaşmıştır. Bu yıl itibariyle bunun da üzerine ulaşacağımızı öngörüyoruz.
Şu anda sektörlerin genel durumuna baktığımızda, ahşap sektörünün ülkemizde hızla geliştiğini özellikle levha sektörünün çok öncelikli olarak geliştiğini görüyoruz. Çünkü ülkemizdeki hammaddenin yaklaşık %60’ını odun hammaddesi olarak levha sektörüne veriyoruz.
Dolayısıyla levha sektöründeki gelişmeler odun arzındaki çeşitliliğe de yön veriyor. Daha 1980’li yıllarda OGM olarak endüstriyel odun üretimi içindeki %14 payı lif yongaya ayırıyorken bugün bu oran %44’lere çıktı ve çıkmaya da devam edecek durum bunu gösteriyor.
Diğer sektörlere baktığımızda ülkemizde kereste sektörünün kan kaybettiğini görüyoruz. Palet ve ambalaj sektörünün ihracatla beraber gelişmekte olduğunu görüyoruz. Badem direk ve tel direk sektörünün de geriye gittiğini görüyoruz.
Değerli arkadaşlar, dediğim gibi OGM bu bağlamda üretimi sektörlerin taleplerine göre yönlendirip artırmaya devam edecek. 2015’i bitirmek üzereyken geçen yılla kıyasladığımız zaman bu sene şunu rahatlıkla söyleyebiliyoruz ki OGM, geçen senenin de çok üzerine çıktı.
Sadece tomruk üretiminde 5 Milyon m3 hedefimiz vardı ve bu ay itibariyle biz 5 milyon hedefini yakaladık. Yıl sonu itibariyle %15 civarında da bu hedeflerin üzerine çıkmayı planlıyoruz.
Lif yonga üretimi ki sektördeki arkadaşlarımız bilirler daha 2011 yılında 2 Milyon ster tahsis alırken şu an arkadaşlarımıza 8 Milyon ster tahsis vermeyi başardık. Rakamlarımız artmaya devam ediyor. Dolayısıyla şu geldiğimiz nokta itibariyle her şey güzel gibi görünüyor olsa da son 3 ay için aynı şeyleri söyleyemeyeceğiz. Sektör siyasi gelişmelerden, dünyadaki gelişmelerden çok ciddi anlamda etkileniyor. Yurtdışındaki piyasalara baktığımız zaman artık sektörün ithalat noktasında sıkıntılar yaşadıklarını görüyoruz. Karantina tedbirlerinin kendilerini engelleyici bir faktör olduğunu görüyoruz. Bunun dışında döviz kurlarındaki artış, yurtdışındaki ülkelerin kendi ülkelerine yatırım yapılması talebi etkili. Ve şu anda biliyorsunuz ülkeler hammadde olarak ürün vermek istemiyor, ülkeler ya yarı mamul ürün veriyorlar ya da gelin fabrikalarınızı buraya kurun burada yatırım yapın noktasındalar. Dolayısıyla yurtdışındaki sektör açısından olumsuz gelişmeler iç piyasayı da tetikliyor.
Biz OGM olarak sektörle iç içeyiz, onların taleplerini dinliyoruz ve bu doğrultuda üretimleri artırmaya gayret gösteriyoruz. Tabii ki üretimleri arttırmak sadece OGM’nin üretimleri artırdım demesiyle olmuyor OGM’nin üretimleri artırması için bazı kıstaslar söz konusu. Biliyorsunuz ki biz açık arazide açık havada çalışıyoruz. 2015’in ilk ayları yani Mayıs ayına kadar kış şartları oldukça zordu. Üretimde orman köylüsüyle çalışma zorunluluğumuz var. Henüz daha ileri seviyelere geçemedik. Dolayısıyla ilk aylarda geciken üretimi artırma noktasında OGM ciddi bir karar verdi. Orman köylüsüne daha fazla para verip %20 daha fazla üretim yaptıracağız ama sektörü hammadde noktasında aç bırakmayacağız. Bu noktada bu durum maliyetlerimizi çok ciddi anlamda artırdı ama yine de sektörün hammadde bulması için OGM elini taşın altına koydu. Ve şu anda üretim rakamları geçen yılın üzerine çıktı. Şuan tomrukta %15, endüstriyel odunda %10, lif yongada ise kafa kafayız. Yılsonu itibariyle baktığımız zaman bu rakamların da üstüne çıktığımızı göreceğiz.
OGM sektörün taleplerini birebir kendi ağızlarından dinliyor ve onların talepleri doğrultusunda ne yapılması gerekiyorsa yapıyor. Bunun en bariz örneklerinden bir tanesi; 1952 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile çıkan bir yönetmeliğimiz vardı, Döner Sermaye Yönetmeliğimiz. Bugüne kadar biz bu yönetmelikle işlem yapıyorduk. Bu yıl 20 Haziran 2015 tarihi itibariyle bu yönetmeliğimizi değiştirdik ve yürürlüğe koyduk. Artık yeni bir odun ürünleri satış usul ve esaslarına ait yönetmeliğimiz var. Bununla beraber 1987 yılında çıkarttığımız bir tebliği yeniledik yine 20 Haziran 2015 tarihi itibariyle uygulamaya geçti. Bunları yaparken biz sektördeki arkadaşlarımızla, orman köylüsüyle yani bizimle iç içe olan bütün fertlerin görüşlerini alarak iş yaptık. Ve söz konusu arkadaşlarımızdan olumlu tepkiler alıyoruz.
ORSİAD: Kenan Bey, bu ihtiyaçlara cevap verebilecek kapasitemiz var mı?
Kenan Akyüz: Öncelikle Hakan Bey’e bir soru sorarak başlamak istiyorum, Hakan Bey, bu sizin verdiğiniz rakamlar firma verileri mi yoksa levha sektörünün kendi verileri mi?
Hakan Zengin: Bu rakamlar sektörün kendi verileridir.
Kenan Akyüz: Şimdi şöyle ki; öncelikle OGM’nin uhdesinde olan ormanlar yani 21.7 Milyon hektar alanındaki yıllık artım 42 Milyon m3 şuan itibariyle bizim aldığımız 21 Milyon m3 rakamına yaklaştı. Yani biz bu üretim kapasitesini artırabiliriz ama az önce sıraladığım kısıtlamaları aşmamız gerekiyor.
Zaten OGM bu noktada dikili ağaç satışlarına yöneldi. Bu kapasiteyi artırmak için sektörün de elini taşın altına koyması gerekiyor. 2014 yılı verilerinin aslında bize biraz yol göstermesi gerekiyor. Şimdi sektörün kullandığı hammaddeye baktığımızda 14.3 Milyon m3 , sektör bunun %27’sini cips ithalatıyla karşıladı. Bunun dışında sektörün hammadde ihtiyacının %61’ini OGM karşılıyor sizin dedğiniz gibi %40’ını değil. Özel sektörden kavak, söğüt çalışmalarından aldıklarınız var bunun dışında sanayi atıklarından aldığınız da var yani ithalata yönelen miktar yani yurtdışından aldığınız miktar %27 civarında. OGM bu noktada üretimi artırma kapasitesine sahip. Endüstriyel plantasyonlar noktasında ciddi çalışmalara başlandı. Bunlar üretimi artıracaktır ancak şunu da unutmamak lazım üretim bir yere kadar. Sektördeki arkadaşlarımız bir fabrika kurarken lütfen gelip bize danışsınlar istiyoruz yani kafanıza göre istediğiniz yerde fabrika kurmayın çünkü bunun hammadde sağlama noktasında bir geri dönüşü var. Ormanın olmadığı yerde ya da yeterli gelmediği yerde siz sürekli kapasite artımına giderseniz devletin ormanlarının da bir kapasitesi var bu kapasiteyi aştığınız zaman bunu devlet ormanlarından karşılayalım diyemezsiniz. Ki bu rahleye geldik çünkü şu anda şunu net söyleyebilirim ki 15 Milyon m3 endüstriyel odun üretiyoruz bu yıl itibariyle sektörün kullandığı kapasite 14 .3 Milyon m3 yani OGM bütün üretimini bu sektöre verse ancak yetiyor.
Ama bizim kereste sektörümüz de var, kontrplak sektörümüz de var, vb ahşaba dayalı bir çok sektör var. Bunların da ihtiyaçlarını karşılamak zorundayız.
Bir de şunu unutmamak gerekiyor; bu sektörün kullandığı hammadde ince materyalden oluşuyor yani bizim standartlardan 4-20 cm dediğimiz ama ağırlıklı olarak 4-14 cm arasında giden bir standart oluşuyor. Yani devletin ormanlarında 100-150 yaşına kadar ağacı yetiştirip kalın .. yapıp da bunu cipse doğramak da doğru değildir. Evet OGM üretimi artırmaya gayret ediyor ancak sektör de hızlı bir şekilde büyümeye devam ediyor.
Hakan Zengin: Sektörümüz yeni yatırımlar yapıyor, sektörümüzün en önemli özelliği makine ağırlıklı bir sektör olmasıdır yani çok büyük yatırımlar gerekiyor. Bir MDF hattının toplam kurulum maliyeti yaklaşık 100 Milyon Euro civarında. Bu maliyetlerin akabinde karlılığın artması için hammaddenin maliyette %50 civarında bir payı var. Dolayısıyla bizim sektörümüzün bir an önce bu odun hammaddesi sorununu çözmesi gerekiyor. OGM olarak geçmiş yıllara göre sizin üretimlerinizin rakamlarının arttığının farkındayız ve bundan dolayı teşekkür ediyoruz.
ORSİAD: Kenan Bey 2016 değerlendirmenizi almak isteriz ve OGM yurtdışından cips alımlarında devreye girebilir mi? Dikili ağaç satımlarına başladınız. Artık OGM orman çiftçisiyle direk muhatap olmadan bunu fabrikalara bunu devretmek istiyor. Arazilerin özel sektöre tahsisi, kiralanması mümkün müdür?
Kenan Akyüz: Birkaç hatırlatma yapıp öyle devam etmek istiyorum. Rakamlarla konuşuyorum. Türkiye’deki prodiktif ormanların yıllık artımı 33.6 Millon m3. Bunun 6 -7 katından bahsedersek serveti yemiş olursunuz. OGM’de anaa amaç hammaddeyi karşılamak ama ormanların devamlılığını da sağlamak önemli. Dolayısıyla bugün OGM, biz yıllık artımın tamamını alıyoruz dese 33 Milyon m3 ü geçemez. Ormanların verimli hale dönüştürülmesinde toprağın, arazinin iklim şartları önemli. Örneğin, İç Anadolu bölgesinde orman kurun desek kurulabilir mi? Yağış yok! Dolayısıyla realite üzerine konuşalım. Avrupa’daki gibi orman varlığından faydalanmamız mümkün değil.
OGM ticari bir işletme gibi çalışmıyor. OGM sektörün hammaddesini stabil fiyatlarla verme garantisinin içerisinde sektörün önünü açmaya çalışıyor. Evet, kanunlar zaman zaman bizim için engelleyici unsur oluyor. Orman köylüsüne her yıl 3.5 Milyon ster yakacak odunu vermek zorundayız. Bu kanun. Biz de isteriz onun yerine farklı bir alternatif yakıt kaynağı versek o miktarı da sektöre kaydırsak. Bunun için çalışmalar da yapıyoruz.
Diğer konu, bir fabrika kurarken mutlaka o fabrikanın hammaddesini nereden alıyorum diye bir bakarım kaynağına bakarım. Siz kaynağını soruşturmadan fabrikayı kurdum, devlet benim ihtiyacımı karşılasın derseniz batarsınız.
Güçlü bir sektör varsa güçlü bir OGM vardır.
OGM şuan sattığı ürünlerle hem ormana bakıyor hem sektörü ayakta tutmaya çalışıyor.
Yurt dışından cips alım konusuna gelecek olursak ki biz ithalata karşı değiliz ama kaynak burada varsa buradan alınmasını destekliyoruz. Geçen sene gerçekleşen ithalat miktarı 2.2 Milyon tondu yani 5 Milyon m3 civarında bir odundu. Bu 2012 yılında 3.2 Milyona çıktı, protokolleri yapmaya başladık 2.2 Milyona düştü yine çıkacağına inanıyoruz. Ben de şimdi bu noktada sektördekilere sitem etmek istiyorum. Bize sormadan kapasite arttırıyorsunuz hammadde kaynağını da bulmak zorundasınız. Hammadde kaynağını bulamıyorsanız artırmayın, verimliliği artırın. Yurtdışından da ithal edip de hammaddeyi daha pahalı satabiliyorsak bu katma değer oluşturmaktır, istihdam oluşturmaktır. Bu çok güzel ama lütfen bizimle istişare halinde olun lütfen.
Yurt dışından ithalat oranını mevzuat açısından inleyeceğiz, kanunlarla çalışıyoruz. Be karar noktasında değilim üst yönetime ileteceğim. Elbette ki sektörün önünü açmak için ne gerekiyorsa OGM olarak varız.
Arazi tahsisi konusuna gelirsek bu da mevzuatla kanunlarla gündemde. Evet özel arazi tahsisi için çalışmalar yapılıyor. Hatta 25.000m3 kapasiteli yerler için özel bir arazi tahsisi var. Bunda bir sıkıntı yok ancak tahsis edilecek arazinin büyüklüğü, verimliliği önemli. Bu noktada ilgili mercii olan Ağaçlandırma Daire Başkanlığı’na konuyu ilettim çalışma aşamasındayız
Dikili ağaç satışlarına gelince; biz kanunlarla belirlendiği gibi, orman köylüsüyle çalışmak zorundayız. Sektör bana şunu diyebilir mi? Dikili ağaç satımını bir tek Türkiye yapıyor. Hayır, bütün dünya yapıyor. OGM orman köylüsüne üretim işçiliğini veriyor orman köylüsü de imkanları el verdiği ölçüde yetiştiriyor.
Siz de mekanizasyon noktasında elinizi taşın altına koyun, mükerrer taşıma, mükerrer yükleme gibi maliyet artırıcı faktörleri azaltalım ve dikili ağaç satışlarını artıralım. Size şu noktada hak verebilirim, bu girişim iş sağlığı ve güvenliği konusunda ciddi yaptırım gerekiyor. Bu noktada elinizi taşın altına koyun diyoruz. Özel sektör bu işe girdiği zaman bu uygulamadan muaf olamıyor bu da maliyetlerini artırıyor. Avrupa’da üretim %90 oranında dikili ağaç satışıyla yapılıyor. Bu noktada dediğiniz gibi özel sektör de katkı sağlarsa dikili ağaç satışlarıyla kar edeceklerini düşünüyoruz. İş sağlığı ve güvenliği konusundaki yaptırımlarla ilgili de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na birlikte gidip konuşalım. İnsan sağlığını koruyoruz diye sanayiyi de öldürmemek lazım diye düşünüyorum. Beraber hareket etmeliyiz.
2016 yılını değerlendirecek olursak;
Ülkemizde huzur, istikrar çok önemli. İşlerin yürüdüğünü görüyoruz. Fabrika kuruyorsunuz, üretim artırıyorsunuz, kapasite artırıyorsunuz. İşler kötü denilirse doğru olmaz. Dolayısıyla 2016 yılında inşallah çok daha iyi olacağına inanıyorum. Çünkü biz bütün rakamlarımızı ona göre ayarladık. OGM üretim artırma gayreti içinde olacak.
Katılımcı Sorusu: Tevfik Dedebaş/ Kastamonu Entegre A.Ş.
Kenan bey söyledi, Türkiye ormanlarındaki yıllık cari artım 42 milyon m3 bunun koru ormanlarındaki artımı ise 33 milon m3. Türkiye şu anda sektörün ihtiyacını karşılayacak kapasiteye sahip.
Yurtdışından 3 milyon ton civarında odun ithal edilyor. 300 Milyon dolarlık bir rakam. Cari açığın %2.5 kadarı bizim sektörden. Şu anda 2-3 milyon ton bir ithalat olduğuna göre OGM 19 Milyon m3 dikili, 15 Milyon m3 de endüstriyel odun üretimi var. Bu ormanlar, gerekli çıkarımları yaptıktan sonra 25 Milyon m3 üretimi karşılayacak kapasitede. Bunun %46’sı da lif ve yonga levha üretimine gidiyor.
Kenan Bey’e sormak istiyorum; 2016 ve 2017’de politikalarını, 25 Milyon m3 üretim yapacak şekilde geliştirirlerse bunu göğüsleyecek durumda mıdır?
Hakan Zengin: Kısa bir şey eklemek istiyorum, demin Tevfik bey’in de söylediği gibi kapasitelerin karşılanabileceğini düşünüyorum. Verimlileştirerek artırılabileceğine inanıyorum dolayısıyla Tevfik Bey’ e de teşekkür ediyorum.
Kenan Akyüz: Biz de yok demiyoruz, kapasiteyi artırmak için destek istiyoruz. Dikili ağaç satışı başlayalı 20 yıl oldu. Özel sektöre ayak uyduramıyorsunuz diyorsunuz ama siz de devlete ayak uydurun, hızlı gelin. Günde 3-4 saat çalışmakla orman işçiliği yapılmaz yapılırsa da hammadde bu sektöre yetişemez.
ORSİAD: Kenan Bey, bu noktada sormak isterim, son paket yasa tasarısı içinde devlete ağaç dikimi ve ormanlık alan temizliği için 100.00 işçi alınacağı maddesi var. Bu işçilerin özel sektöre aktarılarak dikili ağaç satışına destek verilemez mi?
Kenan Akyüz: Orman işçiliği maden işçiliğinden sonra en tehlikeli işlerden biri. Şuan Milli Eğitimle protokol imzaladık. 100 000 orman köylüsünü eğitime tabi tutuyoruz. Geçen sene 32. 000 tanesini eğittik, 8 gün boyunca uygulamalı ders veriyoruz. Devlet olarak orman köylüsünü uzmanlaştırmaya çalışıyoruz. Yani sektörde bize destek olsun.
Hakan Zengin: Kenan Bey dikili ağaç satışlarında bizim daha çok varlığımızı ortaya koymamız gerektiğini söylüyor. Ancak sektörümüz aslında çok büyük bir riski taşıyor. Finansal riskler taşıyor bir taraftan fabrikalarımız çok tehlikeli sınıfına kondu. İnanılmaz bir kaos var. Zaten makinaların getirdiği bir yük var. Biz dikili satışlardan oluşan ürünlerin % kaçını kullanıyoruz, en atıl ürünleri kullanıyoruz. Dolayısıyla bizim dikili ağaç satışına girmek gibi bir kamburu daha üstümüze almak orman köylüsüyle muhatap olmak gibi bir lüksümüz yok. Bir de nakliyeciler ve kooperatifçiler gurubu var. Bunları nasıl çözeceğiz? Dolayısıyla bu bizim için ciddi bir kambur.
ORSİAD: Kenan Bey, OGM olarak sektörün en büyük sorunu nedir? Ve Çözüm önerilerinizi alabilir miyiz?
Kenan Akyüz: Bizce sektörün en büyük sorunu hammadde sorunu. Gerçekten pahalı temin ediyoruz. Diğer maliyet artırıcı unsurlar da var. Dolayısıyla sektör pahalıya çalışıyor. Biz bunun farkındayız. Çözüm olarak da OGM olarak hammaddeyi artırma noktasında gayret ediyoruz. En büyük başta da söylediğim gibi Türkiye’de ormanlardaki üretim işçiliğinde profesyonel üretime geçilemesidir. Türkiye’de biran önce üretim maliyetlerinin düşürülmesi için profesyonel iş gücüne geçilmesi gerekiyor.
